واکنش لاین‌های گندم نان (Triticum aestivum L.) به تنش شوری

به منظور ارزیابی پتانسیل عملکرد دانه لاین‌های گندم نان در شرایط تنش شوری، مدل‌سازی عملکرد دانه در تنش شوری و انتخاب ژنوتیپ‌های برتر جهت استفاده در برنامه‌های به‌نژادی، 100 لاین گندم نان که شامل ژنوتیپ‌های حساس و متحمل به شوری بودند در قالب طرح لاتیس دوگانه در شرایط مزرعه‌ای شوری و بدون شوری در یزد و کرمان ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری را بین ژنوتیپ‌ها نشان داد. نتایج ضرایب همبستگی مشخص کرد که بین عملکرد و اکثر صفات مورد مطالعه همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود دارد ، تجزیه رگرسیون چندگانه به روش گام به گام نشان داد که در تنش شوری صفات تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله و تعداد روز تا پنجه زدن بیشترین عوامل مؤثر در عملکرد بودند. نتایج حاصل از بررسی ضرایب عاملی بیانگر اهمیت صفات عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و اجزای عملکرد در تنش شوری بود. تجزیه علیت بر اساس متغیرهای وارد شده در مرحله نهایی رگرسیون مرحله‌ای نشان داد که تعداد سنبله در مترمربع و وزن دانه در سنبله در شرایط تنش اثر مستقیم بالایی بر عملکرد داشتند. در نهایت با توجه به نتایج عملکرد به دست آمده از محیط‌های مختلف لاین‌های شماره 26، 48،51، 54، 55، 59، 60، 66، 67، 69، 73، 75، 87، 89 و 94 که دارای عملکرد بیشتری نسبت به ارقام شاهد پرمحصول متحمل به تنش ارگ، بم و کویر بودند، به عنوان برترین ژنوتیپ‌ها در شرایط مورد مطالعه تعیین و جهت بررسی‌های مولکولی، فیزیولوژیکی و سازگاری انتخاب شدند.